Wczesna diagnoza to szansa na lepsze życie – jak pomaga neuropsycholog
Kim jest neuropsycholog?
Neuropsycholog to specjalista, który zajmuje się oceną związku między zachowaniem, a tym jak funkcjonuje nasz mózg. W ocenie neuropsychologicznej stara się określić czy dane zachowanie/trudności o charakterze poznawczym mieszą się w ramach normy, czy byś może wskazują na atypowy lub zaburzony przebieg danej funkcji. Neuropsycholog ocenia takie aspekty funkcji poznawczych jak myślenie, pamięć, planowanie, uwaga. W trakcie stawiania hipotez diagnostycznych bierze pod uwagę kontekst społeczno-środowiskowy wystąpienia danego objawu.
Zadaniem neuropsychologa może być również ocena czy istnieje podejrzenie procesu chorobowego w OUN (otępienia, naczyniaka, procesu rozrostowego). W sytuacji, gdy pacjent zgłasza się do neuropsychologa po uszkodzeniu mózgu (urazy czaszkowo-mózgowe, udar), celem jest ocena w jakim stopniu dane funkcje są zaburzone oraz ocena zasób poznawczych pacjenta będących podstawą do rozpoczęcia rehabilitacji poznawczej.
Kiedy warto udać się na konsultację do neuropsychologa?
Na konsultację neuropsychologiczną warto się udać nie tylko w przypadku, gdy obserwujesz u siebie lub osoby bliskiej znacznie nasilone objawy lub jesteś po udokumentowanym uszkodzeniu mózgu. Neuropsycholog to specjalista, który pomoże w ocenie czy doświadczane przez Ciebie trudności w sferze poznawczej są związane ze sferą emocjonalną, czy mają podłoże związane z uszkodzeniem OUN.
Diagnozę neuropsychologiczną można wykonać u osoby, która obserwuje u siebie problemy związane z pamięcią, np. nie pamięta gdzie położyła klucze, zapomina imion bliskich osób lub występują problem związane z mową, np. trudności w budowaniu zdań, przekręcanie, zamiana słów. Neuropsycholog to specjalista, który na wczesnym etapie może pomóc w ustaleniu przyczyny występowania trudności poznawczych, im wcześniej tego typu diagnostyka jest wykonana, tym szybciej lekarz będzie mógł wdrożyć odpowiednie leczenie a neuropsycholog zaproponować oddziaływania terapeutyczno-rehabilitacyjne.
Wczesne objawy zaburzeń pamięci – dlaczego warto wykonać diagnozę neuropsychologiczną nie tylko u seniorów?
Większość pacjentów trafia do specjalisty w momencie znacznego nasilenia objawów, pomimo ich pierwszych symptomów, które mogą się pojawić nawet 10 lat wcześniej przed rozwinięciem pełnoobjawowego otępienia, dlatego warto badania neuropsychologiczne wykonywać nie tylko w grupie pacjentów (60+) ale również u osób w wieku średnim (45-50+).
Objawy doświadczanych trudności nie zawsze muszą dotyczyć sfery poznawczej (uwagi, pamięci, organizowania), często związane są ze zmianą zachowania u bliskiej nam osoby, co ujawnia się nietypowym zachowaniem, np. nieprzemyślanymi zakupami, braniem kredytów, zbieractwem, zapominaniem drogi do domu. Znaczna grupa pacjentów doświadcza problemów emocjonalnych, obniżonego nastroju, objawów depresyjnych. Bardzo często osoby z rodziny jako pierwsze dostrzegają zmianę w zachowaniu, np. drażliwość u swoich bliskich, podejrzliwość wobec rodziny, problemy z organizacją, trudności z wykonywaniem i realizowaniem dotychczasowych obowiązków. To mogą być wczesne objawy otępienia, dlatego tak ważne jest szybkie reagowanie i niebagatelizowanie obserwowanych trudności. Im szybciej pacjent otrzyma odpowiednią diagnozę oraz wsparcie na wczesnym etapie rozwoju choroby neurodegeneracyjnym, tym mamy większe możliwości wdrożenia neurorehablitacji oraz poprawy jakości życia chorego.
Autor: dr n. med. Aleksandra Iwanicka, specjalista psychologii klinicznej