Depresja u dziecka: jak rozpoznać objawy lęku i kiedy pilnie szukać pomocy psychologa lub psychiatry

Czy znasz to zachowanie? Kiedy troska zmienia się w paraliżujący lęk rodzica.
Pewnie nie należało do grona dzieci szczególnie przebojowych, a nawiązywanie i pogłębianie relacji z rówieśnikami przychodziło mu trudniej niż innym. Ale to było Twoje dziecko.

Aż nadszedł ten dzień. Może wróciło później ze szkoły, z hukiem zatrzasnęło drzwiami, zamknęło się w pokoju i zaczęło głośno płakać. Może to była tylko jedna łza wylewana po cichu, ale w środku czułeś, że to był okropny dzień.

To był moment, w którym dotarło do Ciebie, że z Twoim dzieckiem dzieje się coś niedobrego. Nie wiedziałeś wtedy jeszcze, że to może być choroba — depresja.
W Polsce wciąż zbyt często bagatelizujemy chorobę duszy, która u młodych osób narasta lawinowo.

W tym artykule, we współpracy ze specjalistami LCDT (psychologami, psychiatrami i psychoterapeutami dzieci i młodzieży), wyjaśniamy, jak odróżnić chwilowy smutek od poważnej choroby i gdzie szukać skutecznej pomocy, by nie mierzyć się z problemem w samotności.

Depresja w Polsce: choroba młodych, którą wciąż bagatelizujemy

Depresja może dotknąć tak naprawdę każdego. Niepokojące jest to, że lawinowo rośnie wskaźnik osób młodych przed trzydziestym rokiem życia, dotkniętych chorobą, a nierzadko też w wieku szkolnym. Statystyki podają, że częściej zmagają się z nią kobiety. Mechanizm jej powstawania najczęściej jest bardzo złożony. Nie wystarczy jedno małe niepowodzenie; zwykle jest to splot życiowych porażek. Kiepskie relacje z rówieśnikami, ciąg niższych ocen w dzienniku czy złamane serce to tylko niektóre przyczyny depresji.

Niepokojące sygnały: jakie są objawy depresji u dzieci i nastolatków?

Człowiek z depresją zamyka się w swoim wewnętrznym świecie. Tylko w nim czuje się bezpiecznie. Obserwuj te zachowania u swojego dziecka:

  • Izolacja społeczna: Dziecko nie potrafi rozmawiać z rówieśnikami i izoluje się od nich. Z tego powodu często jest wytykane palcami, wyśmiewane, wyszydzane, co potęguje stan wyalienowania.
  • Utrata motywacji i pasji: Traci motywację i zapał do nauki, co przekłada się na wyniki. Na dalszy plan schodzą dawne pasje i zainteresowania.

Problemy z koncentracją: Pojawiają się trudności z koncentracją i zebraniem myśli.

Depresja a lęk: zrozumienie lęku wolnopłynącego i panicznego

Nastolatkowie dotknięci depresją są również narażeni na lęk. Choć nie jest to klasyczny objaw depresji, bardzo często występuje razem z nią. Psychologowie wyróżniają dwa rodzaje lęku:

  1. Lęk paniczny (napadowy): Występuje nagle, pod wpływem silnych bodźców zewnętrznych – na przykład w danym miejscu, sytuacji czy też wśród konkretnych osób. Bywa też, że pojawia się cyklicznie i jest niczym nieuzasadniony.
  2. Lęk wolnopłynący: Jest to odzwierciedlenie ogólnego stanu psychiki. U dzieci ten rodzaj lęku charakteryzuje się ciągłym niepokojem. Niekiedy mamy do czynienia z pobudzeniem, a czasem wprost przeciwnie – z nadmiernym wyciszeniem organizmu młodego człowieka. Występuje ciągła obawa i stres, między innymi przed szkołą, przed kolegami. Każdy problem urasta do rangi nierozwiązywalnego.

Ostatni dzwonek: jak rodzice mogą pomóc w walce z depresją?

Występowanie ciągłej obawy i stresu to ostatni dzwonek, aby zwrócić uwagę na to, co dzieje się z dzieckiem. Pomóc w tym mogą nauczyciele i szkolny pedagog, ale największa w tym rola rodziców. Najlepszym lekarstwem może okazać się zwykła rozmowa. Dorastający nastolatek nigdy nikomu nie zaufa bardziej niż własnej matce czy ojcu. Przed nikim też głębiej się nie otworzy. Zadaniem rodzica jest:

  • Odnaleźć klucz do problemów własnego dziecka i nauczyć się go słuchać.
  • Nigdy nie oceniać, nie krytykować, nie napiętnować jego słabości (przecież chcemy pomóc, a nie zaszkodzić).

Kiedy potrzebna jest pomoc specjalisty? Rola psychologa i psychiatry

Może się zdarzyć, że my – dorośli – nie podołamy temu, trudnemu wbrew pozorom, zadaniu. Nie wolno nam się wstydzić, że my i nasze dziecko mamy chwile słabości. W takiej sytuacji trzeba zebrać siły i stanąć do walki z problemem, korzystając z pomocy specjalistów.

  • Psycholog / Psychoterapeuta: Dobry psycholog dziecięcy widział już wiele podobnych przypadków i z pewnością dotrze do wnętrza naszego syna lub córki. Nie łudźmy się, że jedna wizyta załatwi sprawę. Potrzebna jest dłuższa, a niekiedy stała współpraca, która będzie opierać się przede wszystkim na wzajemnym zaufaniu.
  • Lekarz Psychiatra i Farmakoterapia: W niektórych sytuacjach psycholog skieruje nasze dziecko do lekarza psychiatry. Farmakoterapia powinna przyspieszyć wyjście z depresji, choć oczywiście każdy przypadek traktowany jest indywidualnie.

Wiele osób wciąż bagatelizuje symptomy depresji. Osoba chora rzadko sama zwróci się po pomoc. Dlatego duża odpowiedzialność spada na tych, którzy są wokół niej.

Podsumowanie 

Depresję można pokonać, gdy stawi się jej czoła. Bądźmy czujni i obserwujmy swoje pociechy. Każde, inne niż dotychczas, zachowanie powinno wzbudzić naszą podejrzliwość i zapalić czerwoną lampkę. Dzisiaj oni, a kiedyś może my sami będziemy liczyć na pomocną dłoń drugiego człowieka.

Jeśli masz podejrzenia, że Twoje dziecko cierpi na depresję lub zaburzenia lękowe, nie zwlekaj. Umów konsultację ze specjalistą w Poradnia LCDT: