Diagnoza zaburzeń osobowości

Jak wygląda diagnoza zaburzeń osobowości?

Diagnoza zaburzeń osobowości jest procesem, który opiera się na szczegółowej ocenie klinicznej wykonywanej przez specjalistę psychologii klinicznej lub psychoterapeutę. Zaburzenia osobowości w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (2000) charakteryzuje się jako głęboko utrwalone wzorce zachowania przejawiające się utrwalonymi reakcjami w różnych sytuacjach indywidualnych i społecznych. Zachowania prezentowane przez osobę są znacząco odmienne od przyjętego w danej kulturze wzorca postrzegania, myślenia, przeżywania. Zaburzenia osobowości często są związane z subiektywnym poczuciem cierpienia oraz trudnościami w funkcjonowaniu społecznym i osiąganiu satysfakcji życiowej.

W ICD-10 wyróżnia się trzy grupy zaburzeń osobowości i zachowania się osób dorosłych:

1. Specyficzne zaburzenia osobowości: paranoiczna, schizoidalna, dyssocjalna, chwiejna emocjonalnie (typ impulsywny, typ borderline), histrioniczna, anankastyczna, lękliwa, zależna, inne określone zaburzenie osobowości.
2. Zaburzenia osobowości mieszane i inne
3. Trwałe zmiany osobowości nie wynikające z uszkodzenia ani z chorób mózgu – to zaburzenia zachowania i osobowości, które powstały w następstwie stresu o rozmiarach katastrofy bądź stresu o silnym natężeniu trwającym w czasie lub w następstwie poważnej choroby psychicznej.

W klasyfikacji DSM-5 (kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych APA – American Psychiatrii Association) (2013) wyodrębniono trzy podstawowe wiązki zaburzeń osobowości:
 Wiązka A – charakteryzuje się dziwacznością oraz ekscentrycznością (osobowość paranoiczna, schizotypowa, schizoidalna)
Wiązka B – charakteryzujące się dramatycznością, emocjonalnością i lekceważeniem konsekwencji (osobowość narcystyczna, borderline, histrioniczna i antyspołeczna)
 Wiązka C – to zaburzenia osobowości odznaczające się lękiem, napięciem i przerażeniem (osobowość unikająca, bierno-zależna, obsesyjno-kompulsyjna)

Proces diagnozy zaburzeń osobowości składa się z konsultacji diagnostycznych, obserwacji klinicznej oraz przeprowadzeniu specjalistycznych badań psychologicznych. Końcowym etapem procesu diagnostycznego jest wydanie opinii psychologicznej.